In de tweede helft van de 19e eeuw en het begin van de 20ste eeuw besteedden wetenschappers van diverse disciplines (filosofie, zoölogie, psychologie) de nodige aandacht aan het onderzoek naar de – door velen groot geachte – intelligentie van met name hogere zoogdieren, zoals honden, paarden, katten en vogels. De experimenten van de Rus Pavlov (1849-1936) en van de Amerikaanse behavioristen Watson (1878-1858), Thorndike (1874-1949) en Skinner (1904-1990) deden echter na 1920 de mening postvatten dat er maar weinig bewustzijn te pas kwam aan intelligente prestaties van dieren.
Ook de aandacht voor emoties, die in de 19e eeuw door wetenschappers nog volop als verklaring voor gedrag van de hogere zoogdieren werden aangevoerd, vervaagde in de loop van de 20ste eeuw. Een onoverkomelijk probleem was de bewijsvoering van het bestaan van emoties bij dieren. Dieren kunnen nu eenmaal niet praten en je kon ze dus ook niet vragen hoe ze zich voelden of waarom ze iets deden.
Ruim 20 jaar geleden kwam hier langzaam verandering in, mede door nieuwe onderzoekstechnieken en mogelijkheden. Steeds meer wetenschappers stelden de vraag of hogere zoogdieren wel zo heel erg van mensen verschilden.
Revolutionair was het onderzoek naar emoties bij dieren van de, begin 2017 overleden, Amerikaanse hersenonderzoeker Jaak Panksepp. Hij toonde overtuigend aan dat zoogdieren, net als mensen, basale emoties bewust ervaren en dat deze hun gedrag tot op grote hoogte bepalen.
Op hondengebied zou het in 1994 gestarte Family Dog Project van de Hongaarse onderzoeksgroep rond de etholoog Adám Miklósi zorgen voor een verschuiving in de kijk op hondengedrag en cognitie.
In deze rubriek vind je artikelen over of gebaseerd op onderzoek op gebied van zintuigen, emoties en cognitie bij honden, waaronder een 50 pagina lange samenvatting van de visie van Jaak Panksepp, gebaseerd op een seminar dat hij in 2015 gaf én op het toonaangevende boek The Archaeology of Mind. Neuroevolutionary Origins of Human Emotions, dat hij in 2012 samen met Lucy Biven schreef.
Hersenonderzoeker Jaak Panksepp over emoties en bewustzijn (2015)
Honden en emoties
Frustratie
Haast
Opluchting en teleurstelling
Jaloezie
Zelfbeheersing en concentratie
Willen honden mensen helpen?
Praten tegen je hond? Honden begrijpen meer dan je denkt.
Honden en geluid
Agressie
Misverstanden over ‘zien’ bij honden|
Hoe vinden honden de weg (terug)?
Cognitie: recensie van het boek ‘De Wijsheid van Honden’ van Hare & Woods
Lichaamstaal:
Bepaalde gedragingen geven informatie over de emotionele gesteldheid van honden. Uit de onderstaande stukjes die ik voor Onze Hond in 2018 schreef blijkt dat de interpretatie van bepaalde gedragingen ook onderhevig is aan nieuwe inzichten.
Tongelen Markeren Spelboog Flemen Rijden Mondlikken Uitschudden Krabben Rollen Geeuwen
Je kunt ze hier ook bij elkaar in één document downloaden.